Ebru DÜLEKGÜRGEN

İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi

Çevre Mühendisliği Bölümü, Maslak 80626, İstanbul

 

Çevre Mühendisliği alanında dünyadaki saygın kuruluşlardan biri olan IWA (International Water Association) bünyesindeki Aktif Çamur Popülasyon Dinamikleri (ASPD) Grubu’nun iki yılda bir gerçekleştirdiği “Aktif Çamur ve Biyofilm Proseslerinde Mikroorganizmalar” konferanslar serisinin üçüncüsü (3rd IWA International Specialised Conference on Microorganisms in Activated Sludge and Biofilm Processes) 13-15 Haziran 2001’de Roma’da yapılmıştır. İtalyan Ulusal Araştırma Kurumu (CNR-IRSA)’nın evsahipliğinde gerçekleştirilen Konferans’ın uluslararası program komitesinde V. Tandoi, L. Blackall, J. Wanner, N. Matsche, P. Nielsen, M. Wagner, P. Wilderer gibi konularında dünya çapında isim yapmış bilim insanları ile G. Ekama, C. Grady, D. Jenkins, T. Mino gibi klasikleşmiş isimler yer almıştır.

 

Konferansın temel amacı, mühendisler, kimyacılar, mikrobiyologlar ve sistem operatörleri arasındaki iletişimi ve ortak çalışmaları kuvvetlendirerek pratikteki sorunların çözümü için verimli ve etkili yaklaşımların üretilmesi olarak belirlenmiştir. Aktif çamur ve biyofilm sistemlerinde mevcut biyokütlenin fonksiyonları ve mikrobiyal karmaşık popülasyonların yapıları üzerinde yoğunlaşılan Konferans’ta, söz konusu sistemlerdeki genel biyokütle kompozisyonunu etkileyebilmek ya da belirli bir amaca yönelik olarak değiştirebilmek için bu tip sistemlerde yer alan farklı mikroorganizma topluluklarının kimlikleri, fizyolojileri ve ekolojilerinin bilinmesinin gerekliliği vurgulanmıştır. Bu bağlamda, son yıllarda rağbet gören moleküler biyoloji tekniklerinin mikrobiyal toplulukların popülasyon yapıları, dinamikleri ve fonksiyonlarının doğrudan belirlenmesindeki yararları sorgulanmıştır. Konferans’ta önemle üzerinde durulan bir diğer konu da mikrobiyal aktivitenin doğrudan ölçümünde kullanılan yöntemlerdir. Mikroorganizma topluluklarının farklı elektron alıcılarına ve farklı besi maddelerine maruz kalmaları durumundaki davranışları üstüne yapılan çalışmalar tartışılmıştır. Bunlara ek olarak, gerek filogenetik gerekse fonksiyonel gruplar altında olmak üzere yeni tanımlanmış mikroorganizmalar tanıtılmıştır. Üstünde durulan bir diğer önemli başlık da işletilen arıtma tesislerinde gözlenen sorunların çözümü ve sistem performanslarının iyileştirilmesi açısından saha-ölçekli arıtma tesislerinde sürdürülen araştırma ve geliştirme çalışmalarıdır.

 

Ülkemizin biri sözlü sunum, ikisi poster sunumu olmak üzere toplam üç çalışma ile yalnızca İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü tarafından temsil edildiği Konferans’ta yapılan yüzlerce başvuru arasından seçilen 53 çalışma, oluşturulan 18 oturumda “sözlü” olarak sunulmuş ve 150’yi aşkın çalışma ise “poster” olarak oturum aralarında ve sonlarında incelemeye açılmıştır. Tablo 1’de görüldüğü gibi sözlü sunumların yer aldığı oturumlarda “köpürme-kabarmaya yol açan mikroorganizmalar, biyokütlede depolama prosesleri ve ilgili fonksiyonel  mikroorganizma  grupları”  gibi  son yılların en gözde araştırma konularının yanısıra doğrudan uygulamaya yönelik çalışmalar da yer almıştır.

 

En yeni çalışmalar ile yeni fonksiyonel ya da fizyolojik yeni tanımlamalara maruz kalan filamentli bakteriler ve dolayısıyla tüm dünyadaki aktif çamur sistemlerinde gözlenen köpürme-kabarma (foaming-bulking) problemi Konferans’ın en çok tartışılan ve görüş alışverişinde bulunulan konuların başında gelmiştir. Buna benzer bir diğer konu da fonksiyonel mikroorganizma gruplarının gerek fosfor, gerekse karbon depolama yetenekleri, aktiviteleri ve metabolizmaları olmuştur.

 

Oturum sonlarında gerçekleştirilen tartışma bölümleri katılımcı ve hararetli görüş alışverişlerine sahne olmuştur. Daha önceki ASPD Grubu Konferansları’nda da gerçekleşen mühendislik-mikrobiyoloji yaklaşımları tartışmaları Roma’da da yoğun bir şekilde tekrarlanmıştır. Her iki uzmanlık dalından konuşmacıların görüşlerinin açıklandığı tartışmalar sonucunda “Mühendisler ve mikrobiyologlar sorunlara farklı noktalardan yaklaşmalarına rağmen beraber çalışmalı ve birbirlerinin eksiklerini tamamlamalı; karşılaşılan sorunlara eşit katılımla ortak ve tamamlayıcı çözümler üretmelidir” sonucu çıkmıştır.

 

Bu sene ilk kez verilen ve ASPD grubunun araştırmalarına büyük katkılarda bulunan kişilere her sene verilmesi kararlaştırılan “Arden-Lockett Ödülü”ne, konularında kendilerini tüm dünyaya kabul ettirmiş ve klasikleşmiş iki bilimadamı olan Prof. D. Jenkins (ABD) ve Prof. D. H. Eikelboom (Hollanda) layık görülmüştür.

 

Tablo 1. Konferans’taki konu başlıkları ve sunumların dağılımları

 

OTURUM BAŞLIĞI	ÇALIŞMANIN YAPILDIĞI MERKEZ	SÖZLÜ SUNUM SAYISI
Filamentli Bakteriler	Almanya, Avusturalya, Belçika, Danimarka, İngiltere, İtalya	6
Fosfor Depolayan Organizmalar	ABD, Danimarka, Güney Afrifa, Japonya, İsveç, Tayvan	6
Nitrifikasyon-Denitrifikasyon Bakterileri	ABD, Avusturalya, Japonya, Yunanistan	6
Biyokütle Karakterizasyonu	Almanya, Belçika, Danimarka, Fransa, İsrail, İtalya	6
Saha-Ölçekli Uygulamalar	ABD, Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Hollanda	6
Endüstriyel Atıklar	Almanya, Hollanda, İngiltere, İtalya	4
Glikojen Depolayan Organizmalar	Avusturalya, Macaristan, Tayvan	3
Biyofilm Prosesleri	ABD, Fransa, İspanya	3
Biyofilm Mikrobiyal Kompozisyonu	Almanya, Japonya, Meksika	3
Biyokütlede Depolama Prosesleri	ABD, Danimarka, Hollanda, İtalya, Türkiye	3
Mikrobiyoloji ve Biyokimya	Almanya, Fransa, Kanada	3
Köpürme (foaming)	ABD, Avusturalya, Kore	3